Kedilerin davranış problemlerini çözmek için, strese neden olan faktörleri irdelemekte fayda vardır. Nedenlerini bildiğimiz sürece stresi azaltmamız da mümkün. Aslında birçok kedi davranış problemlerinin altında yatan en büyük neden strestir. Tahrip edici tırmalama, aşırı temizlenme, aşırı ses çıkarma, saldırganlık ya da diğer rahatsız edici davranışlarda bulunurlar. Kediler kendini tehdit altında hissettiklerinde, dört ana savunma stratejisi uygularlar:
- Uçuş (Tehdit yüzünden ortaya çıkan yoksunluk sendromu)
- Dövüş (Defansif saldırganlık)
- Donuş (Hala dikkat çekmemek için çömelme ve uzanma)
- Yatıştırma (Saldırganlığa aktif gönderme yapma)
Köpeklerin aksine kediler, nadiren de olsa yatıştırma stratejisini uygular. Uzun süreli anksiyete reaksiyonları, uçuş, dövüş, donuş ve yatıştırma stratejileriyle kontrol altına alınamayan tehditler tarafından yaygın bir şekilde provoke edilir.
Çoğu zaman kedilerdeki strese neden olan şeylerle bizimkileri ilişkilendirmek zordur. Proje teslim tarihleri, mızmız patronlar, aşırı çalışmak ve bilgisayar çökmeleri gibi kaygılar kedilerinkiyle benzerlik göstermez. Kedilerin stres olduğu konulardan bazıları ise: Dışarıda gördükleri başka bir hayvan (bölgesel işgal), ortamdaki değişiklik (örneğin yeni mobilya, yeni ev, yeni tuvalet kabı), günlük rutindeki değişim, garip kokular (mesela aile üyelerinin üzerindeki başka kedi veya köpeğe ait kokular), yüksek sesler, kirli tuvalet kabı, sahibinin kızgın ya da düşmanca davranışı, aşırı kalabalık, yeni aile üyeleri (insan ya da başka bir evcil hayvan), aile üyelerinin eksikliği vb. Hatta hiç değişmeyen bir ortamda yaşamanın verdiği sıkıntı bile zeki ve hassas dostlarımız için bir stres faktörü olabilir.
Veterinerler ve hayvan bilimcileri, “stres” terimini, hayvanların tehdit içeren bir şey algıladıklarında onlarda gözlenen psikolojik ve fizyolojik değişimler olarak tanımlar. Tehdit, bir kedinin otonom sinir sistemindeki aktivitelerin akışını tetikler. Bu otonom sinir sistemi, sinir sistemlerinin bir kısmıdır ve kalp hızı, kan dağılımı, solunum gibi istemsiz yapılan vücut fonksiyonlarını kontrol eder. Meydana gelen biyolojik değişiklikler, hayvanları durumlar karşısında mücadele etmeye ya da o ortamdan anında kaçmaya hazırlıklı olmalarını sağlar. Ruh halinde oluşan değişikliklerin takibinde fizyolojik değişimler gerçekleşir. Hayvan son derece uyanık olabilir ve yakınında bulunan herhangi birine veya bir şeye karşı aşırı agresif davranabilir.
Stres karşısında verdikleri tepkiler sokakta yaşayan kediler için hayat kurtarıcı olabilir ama evde yaşayan kediler için bu fizyolojik tepkiler korunma ihtiyaçları olmadığı için çok nadir görülür. Stres, bilindik bir problemden dolayı (başka bir kedi görmek vs.) oluştuğu zaman, bu durumdan uçuş ve dövüş stratejilerini uygulayarak kurtulurlarsa korkuları azalır ve vücut sistemleri “stressiz” duruma geri döner.
“Fakat bir kedi, neden dolayı korktuğunu anımsayamadığında (örneğin komşunuzun inşaat işlerinden dolayı olan yüksek sesler) ya da korkusuna sebep olan ve sürekli yinelenen nedenden kaçınamadıklarında (yerleşik kabadayı kediler) korkuları kaygıya yol açabilir. Kaygı ise giderek kronik bir hal alır. Çünkü dışarı asla çıkmayan evcil kediler, kaygıya sebep olan şeylerden kaçmak isterler; yüzleşemezler. Ve de streslerini azaltıp kolaylıkla rahata eremezler.
Yorumlar 0